De Nationale ombudsman start een onderzoek naar statushouders die rond het sociaal minimum leven. Statushouders zijn vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Zij kunnen met dezelfde problemen geconfronteerd worden als andere sociale minima, maar zijn door hun specifieke omstandigheden financieel extra kwetsbaar.
Zij hebben bijvoorbeeld nog geen of weinig kennis van de Nederlandse taal en cultuur, missen een sociaal netwerk en hebben soms nog last van onverwerkte trauma’s. Ook hebben zij meestal nog geen financiële buffer en wachten op toekenning van een uitkering en toeslagen, terwijl zij wel allerlei kosten moeten maken. Soms zijn er al schulden, omdat ze geld hebben geleend om hun vluchtreis te bekostigen. Reinier van Zutphen: “Het is voor statushouders vaak nog lastiger een weg te vinden in het complexe Nederlandse systeem van sociale voorzieningen met een veelheid aan betrokken instanties.”
De ombudsman wil door het onderzoek eventuele knelpunten boven tafel krijgen, die leiden tot financiële problemen bij statushouders. En in kaart brengen welke rol de overheid speelt of zou kunnen spelen bij het oplossen van deze knelpunten. Hij gaat voor het onderzoek in gesprek met statushouders, VluchtelingenWerk, migrantenorganisaties, een aantal gemeenten en het ministerie van SZW, als stelselverantwoordelijke.
Ongeveer 1 miljoen burgers in Nederland moeten rondkomen van een inkomen op of iets boven het sociaal minimum. De meesten leven in (langdurige) armoede en slagen er niet (meer) in om hun hoofd financieel boven water te houden. Juist deze financieel kwetsbare burgers krijgen te maken met de meest complexe regelingen. Zij raken vaak verstrikt in de spelregels en verplichtingen die voor deze regelingen gelden. Voldoen zij bijvoorbeeld niet aan hun inlichtingenplicht of maken zij per ongeluk een foutje, dan kan dat desastreuze financiële gevolgen hebben. Door de terugvorderingen en boetes kunnen problematische schulden ontstaan of kan de bestaande schuldenproblematiek verder verergeren.
De ombudsman onderzoekt de komende periode verschillende groepen die rond het sociale minimum leven. Het onderzoek naar de financiële problemen van statushouders is het eerste onderzoek in deze reeks.
De verwachting is dat het onderzoek begin 2022 zal worden afgerond.